راه های ایجاد علاقه در کودکان برای عادت دادن آن ها به مطالعه ی ثمر بخش : ( کارن مایلز 1380 – ابوالفضل امیر دیوانی )
الف ) از علاقه ی کودکان سود بجوییم ، چه بسا بچه هایی هستند که در جستجوی جاذبه هایی هستند که دستیابی به آنها فقط از طریق کتاب امکان پذیر است . همچون سفر به مریخ ، آشنایی با سیستم انتقال نیرو در خودرو و ... مری لئون هارد : نویسنده ی اثر نود و نه روش ایجاد علاقه به مطالعه در بچه ها و یک صد کتاب مورد توجه آنان ، توصیه می کند : « تا آنجا که امکان دارد ، بکوشید آتش اشتیاق به خواندن در بچه ها شعله ور گردد . »
ب ) کودکان را در انتخاب مطالب آزاد بگذارید : به گفته ی « لئون هارد » : « معمولاً پدران و مادران می خواهند اطمینان یابند مواد خواندنی که در اختیار فرزندانشان قرار می گیرد ، جنبه ی بد آموزی نداشته باشد . ولی لذت ناشی از مطالعه ، مفهومی بیش از این ها دارد . شاید ساده تر این باشد که حق گزینش بین کتابی پر محتوا و اثری پیش پا افتاده را به فرزندتان واگذارید . » (مایلز 1380 )
ج ) خونسردی در مقابله با کودکان در حال مطالعه : چنانچه کودکی کتابی را تمام نکرد ، ناراحت نشوید . از پاداش و تنبیه دوری گزینید . نظر سوزان روزنزویگ ، استاد دانشکده ی علوم کتابداری و اطلاع رسانی بر این است که : « چنانچه قصد بچه از مطالعه ، جلب رضایت پدر و مادر باشد ، این کار چندان طول نمی کشد پس باید دانست که لذت مطالعه با امر و نهی به دست نمی آید . ( ماه نامه ی معلم شماره 1380 )
د ) بگذارید فرزندانتان شما را درحال مطالعه ببینند : اگر پدر و مادر هر کدام شبانه روز ، حتی 10 دقیقه مطالعه کنند بهترین زمان مطالعه موقعی است که کودکشان در منزل حضور دارد و آن ها را در حال مطالعه ببیند . « روت گریزر » که رئیس پیشین سازمان غیر انتفاعی ادبی موسوم به « مطالعه علمی اساسی است » ، اعتقاد دارد : « خیلی از پدران و مادران پس از خوابیدن فرزندانشان مطالعه می کنند . نتیجه این می شود که کودکان فکر نمی کنند که والدینشان کتاب خوان باشند . »
ر ) تمام افراد خانواده را در مطالعه مشارکت دهید : بر خلاف بزرگترها که مطالعه را تلاشی انفرادی می انگارند ، کودکان مایل اند با دیگران به این مهم بپردازند . جمع زیادی از کودکان دوست دارند داستان را با صدای بلند برای پدر و مادر یا برادر و خواهر شان بخوانند .
در سال 1960 بوسیله ی « هاتوجوموکو » در ناحیه ی گوشیما ژاپن طرحی را پیاده شد که کودکان هر روز به مدت 20 دقیقه از روی کتابی با صدای بلند برای والدینشان ( معمولاً مادر ) می خواندند ، فایده این طرح ساده این است که والدین و کودکان در احساس یکدیگر شریک بوده و هر دو از طریق خواندن کتاب اطلاعات یکسانی بدست می آورند که این امر در تشویق علاقه به مطالعه بسیار موثر است .
طرح مشابه دیگر این است که مادران را تشویق کنند تا با صدای بلند برای کودکانشان بخوانند حتی اگر کودک درک اندکی از مطالب را داشته باشد ، این کار مفید خواهد بود . اثر روانی این نوع مطالعه آن است که در کودکان نسبت به مطالعه و کتاب ایجاد ذوق و علاقه می نماید ، چیزی که ایجاد آن در سنین بالاتر بسیار دشوار خواهد بود . (استیگر 1370 )
عشق به مطالعه بزرگترین ارمغانی است که می توانید به کودکان ارزانی داریم ، حتی بهتر از امکان تحصیل در یک آموزشگاه خصوصی و نیکوتر از خرید رایانه و حتی برتر از مدرکی که از معتبرترین دانشگاه جهان به وی اعطا می کنند . عشق و علاقه به مطالعه همه چیز را دگرگون می کند .
ارائه ی چند راهکار :
1- کودکان را به تماشای فیلم هایی تشویق کنید که درباره اش کتاب هایی خوانده اند .
2- سعی در هم سو و همگن بودن کتاب ها و مواد مورد نیاز هر مقطع ، با خواسته ها و نیازها و علاقه های کودکان آن مقطع و رعایت تناسب لازم در گزینش موضوع های کتاب .
3- دعوت از هنرمندان ، دانشمندان ، شاعران و نویسندگان کتاب های کودکان برای سخنرانی و بحث و گفتگو برای کودکان و دانش آموزان .
4- مطالعه باید توام با سرگرمی و خوشی باشد ، اگر کودکان از مطالعه با سرگرمی خوششان بیاید از مطالعه بیشتر لذت می برند و مهارت های بیشتری کسب می کنند .
5- اجازه دهید کودکان بدانند که شما برای مطالعه ارزش قائلید ، اگر کودکان ببینند که شما از کتاب خانه کتاب امانت می گیرید ، کتاب می خرید یا به کسی هدیه می دهید یا انتظار دارید دیگران به شما کتاب هدیه کنند ، بزودی متوجه می شوند که برای مطالعه ارزش قائل هستید .
6- ارزش های فرهنگی حاکم بر جامعه باید به مطالعه و افراد اهل کتاب ارج بنهد و قدر و ارزش کوشش های افراد اهل مطالعه و تحقیق را درک نماید .
7- هیچ وقت از کودکان نخواهیم که نتیجه داستانی را که خوانده اند ، برایمان بنویسند یا توضیح دهند .زیرا کودکان بعد از خواندن کتاب مدتها فکر و ذهنشان با موضوع داستان یا قهرمان آن مشغول می شود و برای رسیدن به نتیجه مطالعه به زمان نیاز دارد .
خلاصه :
یکی از مهمترین شاخص های رشد و توسعه ی هر جامعه ، میزان مطالعه و روی آوری به مواد خواندنی در آن جامعه می باشد . دست اندرکاران این امر خطیر در کشورمان معتقد هستند که تبیین ناصحیح محتوا در کتاب های درسی و جدایی جدی آموزش و مدرسه از زندگی فرد بی علاقگی به مطالعه را باعث گردیده است . از آنجا که علاقه به مطالعه امری اکتسابی است پس تمامی کودکان با تشویق ، افرادی مانند معلم به آن گرایش پیدا کرده اند . همچنین روش تدریس و کتاب های درسی نیز در ایجاد علاقه به مطالعه اثر مستقیمی دارند . اگر ما می خواهیم کودکان را به مطالعه علاقمند کنیم باید به علایق و نیازهای آنان توجه کنیم و از این مورد هم در انجام مطالعه استفاده نماییم .
همیشه سعی کنیم کودکان را در انتخاب کتاب یا مطالب آزاد بگذاریم و حق انتخاب را از آن ها سلب نکنیم ، در مقابل مطالعه کودکان حساسیت منفی نشان ندهیم و بلعکس آنان رانیز تشویق بی مورد نکنیم ، سعی کنیم مطالعات خود را در حضور کودکان انجام بدهیم و تمامی افراد خانواده را در مطالعه مشارکت دهیم .
اگر مطالعه بخشی از برنامه ی روزانه تلقی شود آینده برای کودکان ما ، هموار و روشن خواهد بود. در ضمن راهکارهایی نیز برای علاقه به مطالعه در مقاله ارائه شده است .
منبع
http://hosseini4733.blogfa.com/post/495
